Iedereen die wel eens op een donkere winterochtend met vermoeide ogen voor een beeldscherm heeft gezeten of hoofdpijn heeft gekregen van verblindend kunstlicht, zal het weten:
Licht beïnvloedt niet alleen onze ogen, maar ons hele lichaam, geest en humeur.
Daarom is het de moeite waard om er eens goed naar te kijken: Welke soorten licht zijn er op kantoor? Wat is ergonomische verlichting? En hoe kan goede verlichting ook in het thuiskantoor worden gerealiseerd?
In dit artikel lees je wat echt belangrijk is als het gaat om moderne werkplekverlichting.
Waarom goede verlichting op de werkplek zo belangrijk is
Waarom voelen we ons altijd zoveel beter op zonnige dagen dan wanneer het regent? We voelen ons gemotiveerder, frisser en hebben gewoon een beter humeur, terwijl we ons bij grijs regenweer futloos en moe voelen.
Zonlicht bevordert niet alleen de aanmaak van vitamine D, dat ons immuunsysteem ondersteunt, maar heeft ook een direct effect op ons humeur en ons energieniveau. Licht stimuleert de aanmaak van serotonine - het “gelukshormoon” dat ons in een goed humeur brengt - en remt tegelijkertijd de afgifte van melatonine, dat ons moe maakt. In donkere omgevingen met weinig licht gebeurt het tegenovergestelde: we worden sneller slaperig, ongeconcentreerd en soms zelfs lusteloos.
💡 Ons visuele systeem is gevoelig, vooral wanneer we achter een computerscherm werken. Zowel te felle als te zwakke verlichting kan onze ogen snel overprikkelen en leiden tot vermoeidheid en hoofdpijn. Verblinding op het scherm is ook een veelvoorkomende trigger, vooral wanneer lichtbronnen worden gereflecteerd op het beeldschermoppervlak of zich te dicht bij ons gezichtsveld bevinden. Daarnaast kan permanent verkeerde verlichting ook ons natuurlijke slaapritme verstoren, vooral als we steeds vaker 's avonds laat werken onder kunstlicht met te veel blauw licht.
Dit is precies waarom goed gecoördineerde verlichting op de werkplek zo belangrijk is, vooral binnenshuis of in het kantoor aan huis en vooral wanneer er een gebrek is aan natuurlijk daglicht.
Welke soorten verlichting is er in het kantoor?
Goede kantoorverlichting is geen pasklare oplossing. Idealiter bestaat het uit een mix van verschillende soorten licht die op elkaar zijn afgestemd, afhankelijk van het type ruimte, het tijdstip van de dag en de activiteit. Het doel moet altijd zijn om een aangename werkomgeving te creëren die prettig is voor de ogen en tegelijkertijd de productiviteit bevordert.
Zowel natuurlijke als kunstmatige lichtbronnen spelen hierbij een belangrijke rol:
1. Daglicht
Natuurlijk licht wordt beschouwd als het beste licht voor werkplekverlichting: het verbetert niet alleen de stemming, maar ook de prestaties en productiviteit. De Werkplekverordening beveelt daarom aan om werkplekken zo dicht mogelijk bij ramen te plaatsen. In het ideale geval is het aandeel daglicht zo hoog dat kunstlicht overdag alleen als aanvulling hoeft te worden gebruikt. Er moet echter op worden gelet dat er geen direct zonlicht op het beeldscherm valt om verblinding te voorkomen.
💡 Tip:
Heb je weinig toegang tot daglicht? Dan kunnen daglichtlampen een oplossing voor je zijn. Ze bootsen natuurlijk licht na en ondersteunen je bioritme, vooral in de donkere wintermaanden.
2. Direct en indirect licht
Bij kunstlicht wordt onderscheid gemaakt tussen direct en indirect licht. Voor het beste verlichtingsresultaat op de werkplek moeten beide gericht worden gecombineerd.
- Direct licht op de werkplek wordt gegenereerd door bureaulampen, bijvoorbeeld.
- Indirect licht wordt bijvoorbeeld gegenereerd door plafond- of wandverlichting. Het zorgt voor een gelijkmatige verlichting van de ruimte en heeft daarom een zeer aangenaam effect op de ogen.
3. Accentverlichting
Accentverlichting is de stijlvolle kers op de taart van moderne kantoorconcepten. Geen must, maar een echte sfeerbooster! Het wordt niet in de eerste plaats gebruikt voor verlichting, maar creëert gerichte designaccenten die sfeer creëren en bepaalde gebieden in de ruimte benadrukken.
Of het nu gaat om een elegante vloerlamp naast de loungehoek, indirecte LED-strips op een plank of decoratieve pendelarmaturen boven de vergadertafel - accentverlichting voegt karakter en structuur toe aan elk kantoor. Vooral in creatieve werkomgevingen of loungeruimtes zorgt het voor gezellige accenten en een aangename sfeer.
Als je de mogelijkheid hebt, zet je werkplek dan bij een raam. Zorg er wel voor dat je de ruimte kunt verduisteren als dat nodig is om verblinding te voorkomen.
Wat betekent ergonomische werkplekverlichting?
Ergonomische verlichting betekent niet alleen “te licht”, “licht genoeg” of “te donker”. Het is ontworpen om visuele prestaties te ondersteunen en de ogen te ontlasten terwijl het algemene welzijn op het werk wordt bevorderd. Een doordacht verlichtingsontwerp levert een belangrijke bijdrage tot het vermijden van vermoeidheid, hoofdpijn en concentratieproblemen.
De volgende aspecten zijn vooral belangrijk:
1. De juiste lichtkleur
De kleur van licht heeft een grote invloed op hoe je je voelt en hoe productief je bent. De kleur wordt gemeten in Kelvin (K):
- Warm wit licht (lager dan 3.300 K) wordt ervaren als ontspannend en kalmerend en is daarom ideaal voor pauzeruimtes, ontspanningsruimtes en plekken om je terug te trekken op kantoor.
- Neutraal wit (3.500 - 4.000 K) bevordert de concentratie en is daarom ideaal voor klassiek bureauwerk.
- Koud wit licht (4.000 - 6.000 K) wordt als activerend ervaren en bevordert de concentratie. Het is daarom bijzonder geschikt voor werkplekken waar aandacht en prestaties vereist zijn, zoals aan bureaus of in vergaderruimten.
💡 Tip:
Met intelligente verlichtingsconcepten, zogenaamde mensgerichte verlichtingsconcepten (afgekort HCL), kan de verlichting individueel worden geregeld afhankelijk van het tijdstip van de dag. Biodynamische verlichting is gebaseerd op het natuurlijke verloop van de dag en past de helderheid en lichtkleur automatisch aan gedurende de dag. s Ochtends wordt bijvoorbeeld koeler licht gebruikt om het lichaam energie te geven, terwijl 's avonds warm licht wordt gebruikt om te ontspannen.
2. De juiste lichtintensiteit: hoeveel licht heb je nodig op kantoor?
De verlichtingssterkte wordt gemeten in lux. Ten minste 500 lux is vereist voor kantoorwerk en tot 750 lux voor bijzonder gedetailleerde taken zoals technische tekeningen.
Hier eine Übersicht:
| Activiteit | Aanbevolen verlichtingssterkte |
|---|---|
| Algemeen beeldschermwerk | ≥ 500 lux |
| Technisch tekenen / precisiewerk | 750 Lux |
| Vergaderzaal | 300–500 lux |
Als je werkplek te donker lijkt, kan het de moeite waard zijn om een luxmeter te kopen (vanaf ongeveer 15 euro). Hiermee kun je controleren of de helderheid voldoende is voor je bureauwerk of dat je aanpassingen moet doen.
3. Niet-verblindende schermen
Ergonomische verlichting voorkomt directe en indirecte verblinding, die bijvoorbeeld kan worden veroorzaakt door een onjuiste plaatsing van de armatuur, schaduwen of reflecties op het scherm. Lichtbronnen die flexibel kunnen worden aangepast aan veranderende eisen zijn daarom ideaal.
Zorg ervoor dat de lichtbronnen aan de zijkanten van de werkplek vallen en dat er geen reflecties op het beeldscherm zijn. Een matte screenprotector kan hier bijvoorbeeld ook helpen.
Kleine veranderingen kunnen vaak een grote impact hebben: Betere lampen, aanpasbare armaturen of extra daglichtbronnen zijn vaak al voldoende om de verlichting op de werkplek en daarmee de algehele werksfeer aanzienlijk te verbeteren.
De juiste verlichting in het thuiskantoor
Verlichting in het thuiskantoor is vaak heel anders dan op kantoor. Terwijl werkplekken in kantoren meestal zijn uitgerust met niet-verblindende lichtbronnen in overeenstemming met de wettelijke vereisten, ontbreekt het thuis vaak aan de juiste ergonomische verlichting. Eetkamerlampen, plafondlampen of indirecte verlichting thuis zijn meestal niet voldoende om geconcentreerd te werken.
Als je vanuit huis werkt, is het belangrijk om een flexibele bureaulamp te hebben waarmee je de helderheid en lichtkleur individueel kunt aanpassen. Plaats je bureau indien mogelijk aan de kant van het raam om optimaal gebruik te maken van het daglicht - zonder reflecties op het scherm. Een kleine accentlamp, bijvoorbeeld een vloerlamp met een warmwitte lichtkleur, creëert 's avonds een meer huiselijke sfeer.
💡 Tip:
Let bij het kopen van lampen op lampen met het ENEC-keurmerk - dit garandeert geteste veiligheid en goede lichtkwaliteit.
Normen en vereisten voor werkplekverlichting
Je hebt recht op een ergonomisch verlichte werkplek, die je gezondheid beschermt en je productiviteit bevordert. Het is vooral belangrijk dat de verlichting voldoet aan de vereisten van uw specifieke activiteit. Bureauwerk vereist bijvoorbeeld hogere verlichtingssterktes dan vergaderruimtes.
Wist je dat er in Duitsland duidelijke vereisten zijn voor werkplekverlichting? De Duitse werkplaatsverordening (ArbStättV) en de norm DIN EN 12464-1 bepalen dat werkplekken voldoende helder en verblindingsvrij moeten zijn en verlicht moeten worden op een manier die aangepast is aan de betreffende activiteit. Zowel de helderheid in lux als het vermijden van reflecties en schaduwen spelen hierbij een belangrijke rol.
De specificaties zijn onder andere:
- Voldoende helderheid (in lux): Voor beeldschermwerk ten minste 500 lux, en 750 luxvoor gedetailleerd technisch werk.
- Niet-verblindende verlichting
- Vermijden van reflecties en schaduwen
- Aanpassing aan de betreffende activiteit
Als de verlichting in je kantoor niet voldoet aan de wettelijke normen, moet je dit melden aan je werkgever. Dit geldt zowel voor je werkplek op kantoor als voor je kantoor thuis.
Tips voor de juiste werkplekverlichting
Een goed verlichte werkplek voorkomt schaduwen, schitteringen en contrasten die je ogen snel vermoeien. De kwaliteit van het licht beïnvloedt niet alleen je visuele comfort, maar ook je concentratie en prestaties. Een combinatie van directe en indirecte verlichting is ideaal.
We hebben hier een aantal tips op een rijtje gezet voor ergonomische verlichting op de werkplek:
- Lichtbronnen opzij plaatsen:
Vermijdt schaduwen en schitteringen op het scherm -
Flexibel licht gebruiken:
Dimbare bureaulampen helpen om de lichtintensiteit aan te passen -
Geen directe verlichting van bovenaf:
Diffuus licht heeft een zachter effect op je ogen -
Reflecties vermijden:
Matte oppervlakken, schermbeschermers en een kijkhoekneutrale monitorpositie helpen je ogen ontspannen te blijven - vooral bij kunstlicht of wisselend daglicht.
Ergonomisch licht verbetert niet alleen de prestaties, maar ook het welzijn. Op kantoor of thuis - met de juiste helderheid, lichtkleur en zo min mogelijk verblinding kun je gezonder en geconcentreerder werken.
